Η πολιτική επιστράτευση είναι η υποχρεωτική παροχή των προσωπικών υπηρεσιών των ατόμων που επιτάσσονται, καθώς και των πόρων και μέσων που είναι απαραίτητα για την παροχή αυτών των υπηρεσιών. Κηρύσσεται με βάση το Νομοθετικό Διάταγμα 17/1974 «Περί Πολιτικής Σχεδιάσεως Εκτάκτου Ανάγκης» (Π.Σ.Ε.Α.) (ΦΕΚ Α΄ 236/1974)^[1], το άρθρο 18 του οποίου επιτρέπει την πολιτική επιστράτευση στην περίπτωση «πολιτικής κινητοποίησης».
Η απόφαση για την ενεργοποίηση του μηχανισμού πολιτικής επιστράτευσης βαραίνει τον εκάστοτε αρμόδιο υπουργό. Οι νομαρχίες μοιράζουν στους επιστρατευόμενους «φύλλα ατομικής προσκλήσεως πολιτικής επιστράτευσης» (αντίστοιχα με τα «φύλλα πορείας» τηςστρατιωτικής επιστράτευσης). Όσοι αρνούνται να υπακούσουν δικάζονται με αυτόφωρο.
Σχετικές με το ζήτημα είναι οι διατάξεις των άρθρων 18 παρ.3 και 22 παρ.4 του Συντάγματος.
Το 2006 η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ναυτεργατών (ΠΝΟ) κατέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) αμφισβητώντας την ισχύ του Ν.Δ. 17/1974, καθώς αυτό είχε εκδοθεί με βάση το παλιότερο Σύνταγμα του 1952. Το ΣτΕ δεν αποφάσισε ποτέ επί του θέματος, καθώς στο μεταξύ η Κυβέρνηση απέσυρε την απόφαση της επίταξης.

Τάδε έφη: Κώστας Χρυσόγονος. Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ΑΠΘ

Το  Άρθρο 22 του Συντάγματος απαγορεύει κατηγορηματικά οποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας.
Κατ’ εξαίρεση μόνο επιτρέπεται η επιβολή επίταξης προσωπικού υπηρεσιών (πολιτική επιστράτευση) σε περιπτώσεις πολέμου ή στρατιωτικής επιστράτευσης ή για την αντιμετώπιση των αναγκών της άμυνας της χώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από θεομηνία ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Η αόριστη επίκληση στην απόφαση του πρωθυπουργού για την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών των
εκπαιδευτικών της μέσης εκπαίδευσης «κινδύνων για την υγεία των υποψηφίων» των επικείμενων πανελλαδικών εξετάσεων από την ενδεχόμενη αναβολή τους δεν υπάγεται σε καμία από τις περιπτώσεις αυτές. Ειδικότερα είναι εμφανές ότι το υποθετικό ενδεχόμενο να υποστούν νευρικό κλονισμό μεμονωμένοι υποψήφιοι δεν αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία κατά την έννοια του Συντάγματος. …